BILAKETAK

Sartu da Lapurra

RSS-Podcast

aa

Gosari legea eginda sartu da lapurra, hamarretakoa eta hamaiketakoa janda, birgosaltzeko gogoz. “Gosariak” ekimenari heldu dio lapurrak gaur, eguneroko gaiekin lotuz, nolabait, Joseba Sarrionandiak idatzi eta Gose taldeak musikatutako hitzak: zoroetxearen barruan ala kanpoan ote gauden, kataluniarren (hautes)ontziak portura heldu ote diren… Kontu bat argi geratu da behintzat: gogoz edo gogoz kontra, alaitasuna dela harribitxirik distiratsuena.

Beldurrak airean gabiltza gaur, kaka galtzetan eginda; bizarrak zutik jarri zaizkigu, buruko ileak laztu, arnasa estutu, izerdia hoztu. Izu laborriak hartuta gaude, itzala sartuta, kakalarritan urtuta, prakak eutsi ezinik… baina egia esan, gustura gaude. Izan ere, atsegin dugu beldurra, bereziki fikziozkoa bada. Hobe baita beldurrarekin bizitzen ikastea, beldurrez bizitzea baino.

Gaztea eta berdea dugu euskal literatura idatzia: lau mende eskas baino ez ditu. Ahozko euskal literatura, berriz, gure hizkuntza bezain antzinakoa da. Haizeak eramaten ditu ahozko hitzak, harrapatzen eta papereratzen ez badira. Hori dela-eta, aparteko garrantzia du Xabier Payak idatzitako “Ahozko Euskal Literaturaren Antologia” lanak; hain zuzen ere, balio duelako gure ondareari behar duen balioa emateko. Ahozko literaturan aberatsa baita oso, euskal kultura. Altxor horren adibide kozkor batzuk aditu ditugu gaur lapurren gordelekuan.

Sartudalapurra saioa 2010eko azaroan sartu zen lehen aldiz Info7 irratiko uhinetan. Astean behin ordubetez aritu zen lapurra, 30 saio egin arte. Hurrengo denboraldian, astean bost aldiz, ordu erdiko saioa izan zen Sartudalapurra, 32 saio osatu arte. Azken denboraldi honetan, hirugarrenean, Kale Gorrian ibili gara, hamabostean behin, hamabost minutuz, 20 saio denera. Horrenbestez, agur, Info7 irratiko entzuleok. Baina hau ez da “Agur, Benhur”, baizik eta “Gero arte, Bonaparte”. Ondo ibili, baina batez ere, ibili!

Hizpide har genezakeen koroa edo giza-katea, baina bitxiak direnez bidelapurraren bideak, bazterreko bidexka hartu dugu gaurko harribitxira heltzeko. Jose Carlos Fernandes portugaldarrak atalka argitara emandako kultuzko lana da “Munduko bandarik txarrena” komikia. Iaz ekarri zuen euskarara Txalaparta argitaletxeak, Bego Montorioren itzulpenean, Harkaitz Canoren aitzin-solasa lagun. Komikizaleentzat zinez gomendagarria, bizizaleentzat aproposa.

Hirugarren aldiz heldu diogu txorien gaiari, eta oraingoan, txori jakin bati: txantxangorria. Gure artean oso ezaguna eta aski maitatua da papar gorridun txoritxoa, eta hala ageri da gure kantagintzan ere. Itoizen “Hegal egiten” sonatuaz gain, kopla zahar batzuetan ere ageri da: “Txantxangorria txantxate, birigarroa alkate, xoxua dela mediante, txepetxa preso sartu dute”. Koplen hainbat bertsio dira ezagunak. Zein da zurea?

Esanahi ugari ditu txoriak gure kantagintzan: askatasuna, malenkonia, eromena… Hiru kantu hizpide hartuta (“Txori ttikia”, “Txori erresinula” eta “Xorieri mintzo zen”), esku huska bidea urratu beharraz aritu gara, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren aitzakian.

Musikariak dira Maite Larburu eta Josh Cheatham. Euskalduna bata, estatubatuarra bestea. Hiri berean bizi dira, Amsterdamen, elkarren ondoan, horregatik izena du Neighbor (Bizilagun) beren proiektuak. Musika barrokoa jotzen dute normalean, baina “Ura patrikan” diskoan musika barrukoa egiten dute, intimoa, barru-barrutik isuri eta barru-barruraino sartzen dena.

« Aurreko orrialdea« Aurreko berriak :: Ondorengoak »Hurrengo orrialdea »